Beter zitten en zien

Over loepbrillen en ergonomie

Een loepbril in de tandheelkunde… Is dat de investering nou waard? Is zo’n bril het antwoord op al je rugproblemen? En als je een loepbril koopt, waar moet je dan op letten?

In samenwerking met De Startende Tandarts heb ik informatie verzameld over loepbrillen en ergonomie. Daarnaast heb ik vier loepbrillen van vier verschillende fabrikanten met elkaar vergeleken. Door: Joris Jessen Tandarts bij Dental4U en Tandheelkunst.

Fysiek zwaar werk

Als startende tandarts heb ik zelf ervaren dat je niet alleen moet wennen aan de werkdruk van een volle agenda, maar ook aan het fysiek zware werk. Omdat ik al snel rugproblemen kreeg, ben ik me gaan verdiepen in hoe je ergonomisch het beste kunt werken. Mijn collega’s riepen gelijk: “Je moet een loepbril kopen!” en “Sinds mijn loepbril heb ik nooit meer klachten gehad!” Op de vraag welke loepbril ik dan moest nemen, riepen ze natuurlijk allemaal dat hun eigen bril het beste was.

Ik had al gemerkt dat het gebruik van loepbrillen de laatste jaren steeds populairder is geworden. Het aanbod lijkt ook groter geworden. Ik wilde me niet beperken tot één aanbieder, maar me breder oriënteren. Speurend op internet verdwaalde ik al snel in de mogelijkheden. Van de gesprekken met dealers werd ik ook niet veel wijzer. Die vinden natuurlijk hun eigen merk het beste.

Doordat de meeste loepbrillen op maat gemaakt worden, heb je nooit echt de kans om ze goed met elkaar te vergelijken. Ik heb diverse fabrikanten benaderd met het verzoek of ik vrijblijvend een loepbril van hen mocht uittesten voor enkele maanden. Vier fabrikanten met onderscheidende loepbrillen gingen op mijn verzoek in om een loepbril te leveren tussen de 2.5x tot 3x vergroting. Drie leverden me ook de bijbehorende hoofdlamp. Zo kreeg ik de unieke kans om een aantal maanden met die brillen te werken.

Waarom een loepbril?

Ik wilde een loepbril omdat ik graag ergonomisch beter wilde zitten, meer wilde zien en zo uiteindelijk makkelijk en beter mijn werk zou kunnen doen. Welke tandarts wil dat nou niet?!

Misschien een beetje een luxe overweging. Ik ben jong, kan dus nog goed accommoderen, mijn ogen zijn helemaal gezond en ik ben normaal ook niet brildragend.

Andere redenen voor tandartsen om de aanschaf van een loepbril te overwegen zijn:

Bijziendheid door ouderdom.
Details in het werkveld vergroten.
Betere belichting van het werkveld.

Belangrijke termen

Laat ik beginnen met enkele belangrijke begrippen toe te lichten. Bij loepbrillen denk je natuurlijk aan vergroting. De meeste fabrikanten werken met vergrotingen tussen de 2x tot 6x vergroting van het beeld. Twee dingen zijn daarbij belangrijk. Hoe groter de vergroting, des te kleiner het gezichtsveld. En daarnaast neemt bij meer vergroting de scherptediepte verhouding af.

Als algemeen tandarts heb je niks aan een heel klein gezichtsveld. Je wilt ongeveer de hele mond als gezichtsveld. Als je dat niet hebt, ben je te veel aan het zoeken en mis je het overzicht. Bij bovenstaande begrippen komt het ergonomische aspect ook direct om de hoek kijken. Je wilt namelijk niet al te statisch moeten werken. Het is in ergonomisch opzicht heel erg af te raden om een langere tijd in een statische positie te werken.

Scherptediepte is omgekeerd evenredig aan het kwadraat van de vergroting. Dit betekent dat een vergroting van 2x een scherptediepte biedt van 4x groter ten opzichte van 4x vergroting. Oftewel je scherptediepte verhouding holt achteruit naarmate je kiest voor meer vergroting.

Werkafstand en scherptediepte verhouding.jpg

Bij een grote vergroting wordt de scherptediepte verhouding heel erg krap, waardoor je lichaam heel statisch moet gaan.

In technische zin worden vergrotingen groter dan 3x ook een uitdaging. Je komt dan namelijk uit bij een andere techniek en een anders soort loepbril. Deze zijn duurder, maar ook zwaarder. Een bril met hoge vergroting zou voor korte tijd misschien handig kunnen zijn voor een endodontoloog voor het zien van details, maar eigenlijk kun je dan veel beter met microscoop gaan werken. Deze kun je in tegenstelling tot je eigen lichaam wel als een statief instellen en geeft ook nog eens genoeg licht om überhaupt met hoge vergrotingen genoeg te kunnen zien. Bij een grotere vergroting heb je namelijk ook meer licht nodig.

Als algemeen practicus wil ik een loepbril waarmee ik de hele dag kan werken. Een bril waarmee ik controles kan doen, maar op zijn tijd ook lastige endodontische behandelingen. Een vergroting van rond de 2.5x is dan de beste optie, is mijn advies. Laat je niet gek maken dat meer vergroting altijd beter zou zijn.

Een ander belangrijk begrip waarvan je gehoord moet hebben is werkafstand.

De werkafstand is de afstand tussen je ogen en het werkveld (de mond) in de houding waarop je normaal gesproken werkt. Voor de ergonomie is deze afstand heel erg belangrijk! Fabrikanten die een bril op maat aanmeten doen dat in de praktijk of achter een simulatiemodel

Herken je dit uit de praktijk? Zit je normaal zo achter een patiënt?’

De grote vraag is echter of je normaal wel in een ergonomisch goede houding zit (de zogenaamd neutrale houding). En plaats je de patiënt wel in een zo ergonomisch mogelijk gunstige positie? Zou je niet eerst willen weten hoe je ergonomisch gezien het beste kunt zitten en met deze kennis – en vaak nieuwe houding – de werkafstand willen opmeten? Ja, dat is inderdaad de volgorde! Het is een belangrijke voorwaarde wil je dat een loepbril ook in ergonomisch opzicht werkt.

Verdiep je zo nodig dus eerst in de ergonomische basiskennis over zithouding en plaatsing van de patiënt en laat dan pas de aanmetingen doen voor het werken met vergroting. En dat het liefste op locatie op je eigen werkplek. Je wilt immers geen loepbril op maat die je de rest van je leven in een slechte houding dwingt te werken.

Zo had ik het hoofd van de patiënt in het begin veel te laag. Dan kun je dus niet samen met je assistent met je knieën onder de stoel. Of stel dat je de werkafstand te kort inmeet, dan kan je dus nooit in een normale houding werken zonder alsnog op de patiënt te moeten kruipen om een scherp beeld te krijgen.

Inclinatiehoek van loepen in het glas en/of ten opzichte van het montuur. Voorkom onnodig nekbuigen door zoveel mogelijk de loepen in lijn met je kijkrichting te hebben staan. Je zult het niet geloven maar er zijn loepbrillen te koop waarbij de loepen niet of nauwelijks in lijn staan met je neerwaartse kijkrichting. Voor een tandarts die eigenlijk altijd omlaag kijkt, betekent dit dus dat de loepen dan bijvoorbeeld recht in het glas staan. Een dealer zou zich moeten schamen om zo’n bril aan een tandarts te verkopen, want die is binnen de kortste keren arbeidsongeschikt. Die bril dwingt je namelijk nog meer tot nekbuigen.

De pupilafstand: de afstand waarop de loepen in het glas worden gezet moet overeenkomen met de afstand tussen je pupillen. Dit wordt opgemeten.

Convergentie van de loepen: aan de hand van werk- en pupilafstand wordt het snijpunt bepaald zodat je zo veel mogelijk door twee loepen een beeld kunt zien. Dit moet overeenkomen met je werkafstand.

Verschillende loepsystemen

Wat wel leuk is om je te realiseren, is dat de techniek uiteindelijk bij alle fabrikanten hetzelfde is. Uiteraard zijn er verschillen in kwaliteit maar in de kern zijn ze alle gebonden aan dezelfde fysische wetmatigheden als vergroting, en het daarbij behorende gezichtsveld en scherptediepte verhouding. Een ander leuk detail is dat de basis die Galilei gebruikte voor een dergelijk vergrotingssysteem rond 1600 is uitgevonden door een Nederlander.

Galilei-systeem (ook wel Hollandse kijker genoemd) is lichter, heeft een kleinere vergroting (tot 3X), is goedkoper, is iets minder scherp/ helder, en is scherp in het midden daar waar je de meeste tijd kijkt. Dit is het meest gebruikte loepsysteem.

Kepler-loep (ook wel prismatische loep genoemd) is scherp van rand tot rand, heeft grotere vergrotingen (3x, 4x, 5x, 6x<), is langer, zwaarder, duurder, is over het algemeen niet geschikt om de hele dag te dragen, heeft een geavanceerdere techniek met prismaspiegeltje en heeft door de grotere vergrotingen minder grote scherptediepte afstand.

Bij de TTL modellen (Through-The-Lens) staan de loepjes door het glas heen gemonteerd. Bij een flip-up model kun je de loepjes wegklappen mocht je even zonder vergroting willen werken. Dat heeft wel als nadeel dat de loepjes minder dicht op je ogen staan, waardoor je een kleiner gezichtsveld hebt. De constructie is daarnaast ook zwaarder en kwetsbaarder dan een TTL.

Wat je voorkeur heeft, is natuurlijk persoonlijk. De vraag is hoe vaak je die loepjes gaat wegklappen. Als je denkt dat je dat vaak gaat doen, kan dit natuurlijk een makkelijke oplossing zijn zonder dat je de hele bril hoeft af te zetten. Persoonlijk heb ik gemerkt dat ik de loepbril niet meer afzet tijdens de behandeling of controle nadat ik de patiënt heb gesproken. Als ik dat wel doe, dan doe ik dat omdat ik met de patiënt wil communiceren en dan zet ik de hele bril af, want ook de opgeklapte loepjes leiden erg af te in de communicatie met de patiënt.

Downward Prisma modellen

Dan heb je nog de optie van een zogenaamde downward prisma. Die brillen geven een extra inclinatie van het beeld omlaag! Alle brillen van Merident Optergo zijn met een dergelijke downward prisma uitgevoerd. ExamVision biedt dit optioneel aan.

Waar is dit goed voor? Je hebt minder nek- en oogbolinclinatie wat de ergonomie per definitie ten goede zal komen. Het werken met vergroting is wennen. Als je kiest voor een downward prisma dan is het nog meer wennen doordat je nu en een vergroting krijgt en daarbij een beeldverplaatsing. Een ander nadeel van een downward prisma kan zijn dat je, in elk geval bij het Galilei-loepsysteem, kleurschifting zou kunnen krijgen. Je ziet dan incisaal van de tanden een soort van regenboog randje. De gevoeligheid voor deze kleurshifting kan per persoon verschillen. Voor een deel kan je hier ook aan wennen. In de kenniscentra van Merident Optergo hoort een onderzoek naar kleurschifting standaard bij het uitgebreide optometrische ergonomische onderzoek vooraf. Het Kepler-model van Optergo met downward prisma gaf deze kleurschifting bij mij in elk geval niet.

Wel of geen lampje?

“Dat lampje is het niet waard, want je hebt toch verlichting aan de stoel” Onzin!!! Het lampje op je bril is wat mij betreft de helft van de verbetering sinds ik werk met loepbrillen. Je hebt nu altijd goede verlichting in lijn met je kijkrichting waardoor je geen schaduwen krijgt. Je hoeft de unitverlichting dus niet elke keer opnieuw in te stellen. Ik weet, het is een hoop geld, en precies dat is de reden dat veel mensen geen lampje nemen. Maar het is het geld echt waard. Als je dan toch investeert in een loepbril doe het dan alsjeblieft gelijk goed en neem het lampje ook. Het werkt echt verslavend. Als nu de accu leeg is of ik moet een keer zonder werken dan lijkt het net alsof ik in het donker werk.

Ik weet zeker dat als een dealer een maand lang de optie geeft om gratis het lampje te gebruiken dat niemand het lampje daarna nog terug zal geven. Dat gezegd hebbende, hoop ik wel dat de prijs van de lampje goedkoper gaat worden in de toekomst. De lampjes zijn vaak dik boven de duizend euro. Dat zou echt goedkoper moeten kunnen.

Voor mensen die veel composiet facings en dergelijke maken kan een optionele uv-filter tegen uitharden van het composiet handig zijn. Bij regulier werk had ik niet het idee dat ik deze extra filter nodig had.

Ergonomische verbetering

Zorgt een loepbril nou voor een ergonomische verbetering? Ja, maar ergonomie begint met een goede houding en basiskennis. Als je de hele dag met een loepbril wilt werken met vergroting rond de 2.5x moet de bril juist zijn ingesteld. Zo niet, dan zal een loepbril de ergonomie juist verslechteren. Om die reden zou ik nooit zomaar een loepbril online bestellen. Mijn advies: laat een loepbril altijd aanmeten! Het kan bijvoorbeeld ernstig fout gaan als je geen inclinatie van je loepen in de kijkrichting hebt. Of als je werkafstand niet goed is ingemeten. Of als je met te grote vergrotingen of slechte optiek werkt.

Over een juiste ergonomisch basiskennis is al veel geschreven. Dit artikel zou veel te lang worden om dat hier allemaal te herhalen. Professor Hokwerda heeft een aantal syllabi gemaakt over dentale ergonomie. Ik raad iedereen aan die een nog een keer door te nemen. De stukken zijn te vinden op de website van het Universitair Medisch Centrum Groningen.

Kenniscentrum Ergonomie UMCG

Doe dit dan voordat je de loep laat aanmeten, zodat de meting in een ergonomisch meest gunstige houding gebeurt.

Nog niet zo lang geleden zijn er ook zes themadocumenten gepubliceerd door de stichting Kennisplatform Ergonomie voor Mondzorg. Die zijn zeker ook de moeite waard om te bestuderen.

Kennisinsplatform Ergonomie voor Mondzorg

Om meer te zien hoef je niet dichterbij te kruipen. Een goed aangemeten loepbril dwingt je door de werkafstand, scherptediepte verhouding en inclinatie van de loepen meer rechtop te gaan zitten. Je zit dan meer in de neutrale basishouding. Door direct licht heb je geen schaduwen meer. Je hoeft ook niet steeds je unitlamp in te stellen. Je maakt het jezelf dus – ergonomisch – gemakkelijker.

Een loepbril zal in de volgende gevallen niet ergonomisch zijn:

Geen goede basishouding of ontbreken van ergonomie kennis.
In de gewenningsperiode moet je er even doorheen. De eerste paar dagen kun je zelfs een gevoel van zeeziekte krijgen als gevolg van het kijken door de loepen.
Te grote vergroting, waardoor je statisch moeten werken door een hele krappe scherptediepte verhouding.
Te zwaar montuur.
Geen inclinatie van de loepen in lijn met de kijkrichting.
Een verkeerd ingesteld werkafstand.
Niet goed ingestelde pupil afstand/convergentie.
Slechte optiek.

Wat wil je als tandarts?

Als tandarts wil je goed zicht en ontspannen kunnen werken. Je wilt het jezelf makkelijk maken. Een loepbril helpt hier absoluut bij. Onderstaand een lijstje van andere factoren die bovenstaande doelstelling voor mij bevorderd hebben.

Patiënt hoger plaatsen en volledig horizontaal/plat zodat je werkafstand verkleind wordt en je als tandarts en assistent met je knieën onder de stoel kan.
Je spiegel is niet voor retractie. Je wilt de spiegel zo veel mogelijk gebruiken om te kijken. Het geeft rust om ook de hand waarin je de spiegel vasthoudt af te steunen. Voor retractie van de tong of wangen gebruik je je spiegel dus niet/ zo min mogelijk.
Voor het werken in de bovenkaak 1e of 2e kwadrant kun je de assistent vragen voor retractie te zorgen van de wangen of je gebruikt retractie middelen als OptraGate: makkelijke lip- en wangretractor.
Goed spiegeltje (evt met afblaas systeem). Dit is een kleine investering die wbt zicht al een verschil van dag en nacht zou kunnen betekenen! Tip spiegeltjes van Hahnenkratt FS ULTRA. Het effect is echt bizar. Ik durf wel te stellen een even grote verbetering als het werken met vergroting en bijbehorende verlichting! Je kunt een gratis sample bestellen op de webshop van Hahnenkratt
4-handed werken. Dit zorgt voor meer efficiënte en als je met loepbril werkt wordt dit nog belangrijker omdat elke keer opkijken vermoeiend kan zijn. Door 4-handed te werken wordt het werk leuker voor tandarts en assistent. Die laatste wordt ipv alleen afzuigen nu echt betrokken bij de behandeling.
Chipload functie op je unit. De units van XO hebben deze functie in elk geval. Je hoekstuk blaast dan automatisch je werkveld droog nadat je stopt met gas geven Scheelt weer handelingen/ wisselen naar je meerfunctie spuit.

Maar ergonomie heeft ook met werkdruk te maken. Dus als jij een overvolle agenda hebt zonder normale pauzes, zal je je altijd je aan het einde van de dag ellendig voelen.

Zorg voor zo veel mogelijk voor dynamiseren. Ga zelf je patiënt uit de wachtkamer halen. Beweeg wanneer het kan. Dus als het kan ga dan staan, bijvoorbeeld bij extracties of notities invoeren. Je kunt ook een controle staand doen, maar dan moet je unit dit uiteraard wel ondersteunen.

Laat een keer een ergonoom met je behandeling meekijken. Dat is confronterend maar erg leerzaam! Er zijn verschillend bureaus die zich gespecialiseerd hebben in dentale ergonomie.

Prijsverschillen tussen loepbrillen

De prijsverschillen in loepbrillen zijn onder meer afhankelijk van:

prefab, semi-prefab (deels op maat gemaakt) en custom (volledig op maat)
systeemkeuze (soorten en technieken loepbrillen)
wel/niet lampje
kwaliteit van montuur en optiek en aanmeetprocedure en service.

Prefab is wat mij betreft ongeschikt en mogelijk gevaarlijk, helemaal als je afwijkt van het gemiddelde. Lange mensen hebben bijvoorbeeld een bovengemiddelde werkafstand! En ook heeft niet iedereen dezelfde pupilafstand.

Persoonlijke ervaring geteste loepbrillen

Zoals gezegd heb ik loepbrillen van diverse fabrikanten mogen uittesten. Als gebruiker heb ik op de volgende punten gelet:

Wat is de filosofie van de fabrikant en waarmee onderscheiden de merken zich?
Werkwijze van aanmeten en bestelling
Kwaliteit loep/vergroting/helderheid/scherptediepte/gezichtsveld
Draagcomfort/gewicht
Ergonomie
Verlichting/accu en duur van de accu
Service en garantie
Prijs
Onderhoud
Techniek en esthetiek montuur
Eindconclusie

De ene loepbril is van kunststof, de ander van titanium. Er zijn verschillende modellen in de mode. Ik vind draagcomfort en een goede fit echter belangrijker. Ik heb liever de beste bril dan een esthetische of modieuze bril. Voor sommige mensen is dit echter wel degelijk erg belangrijk. Sommige fabrikanten spelen er daarom ook op in. Er is keuze de tussen verschillende monturen en kleurtjes en je kunt bij sommige fabrikanten zelfs diamantjes in het frame laten verwerken. Zo’n hippe bril was voor mijn – dikke – neus overigens niet geschikt. En je kunt je voorstellen dat het ook wat minder HIP/WIP is, aangezien deze monturen de zijkanten van de ogen niet beschermen.

In alle loepbrillen, met uitzondering van de Hogies bril, is het mogelijk eventuele sterkte in loepjes maar ook het glas te verwerken in verband met evt oogcorrecties.

De levertijden bij de op maat gemaakte brillen liggen rond de zes weken!

Hogies Miniscope 2.5x loepbril (zonder lampje)

Wat is de filosofie en waarmee onderscheidt dit merk zich?
Dit model onderscheid zich tov van de andere geteste modellen duidelijk op prijs. Hogies richt zich op oogbescherming en in dit geval icm vergroting en optioneel licht. Het is een bril die je zonder oogonderzoek zelf online kunt bestellen.

Werkwijze aanmeten en bestelling
Geen aanmeting. Zelf instellen. Pupilafstand, inclinatie loepen, convergentieloepen moet je zelf instellen. In werkafstand heb je keuze tussen 35 of 42 cm. Zogenaamd flip-up model. Een eventueel voordeel van prefab zou kunnen zijn dat je de bril kunt delen met collega’s.

Kwaliteit loep/vergroting/helderheid/scherpte diepte/gezichtsveld/beslaan glazen
In vergelijking met de andere TTL loepbrillen is de kwaliteit van deze MiniScope 2.5x slecht.

Draagcomfort/gewicht
Door het draagkoord strak om je hoofd gaat dat nog redelijk goed, ondanks dat de bril topzwaar is door de grote flip-up loep aan de voorkant.

Ergonomie
Onvoldoende. Deze bril is zwaar en ik kreeg hem niet goed ingesteld.

Verlichting/accu en duur van de accu
Geen verlichting getest.

Service en garantie
Via de distributeur voor de Benelux - Delcies BV www.iWearPro.com.

Prijs
Geprijsd op €450,00 is de prijs erg laag vergeleken met de overige brillen.

Onderhoud

Techniek en esthetiek van montuur
Plastic.

Eindconclusie
Leuk dat zelf instellen, maar het werkte bij mij niet. Dit lijkt op een loepbril, maar daar is dan ook helaas alles mee gezegd. In mijn ogen is deze bril niet bedoeld voor professioneel gebruik. Zo’n bril komt na een paar keer gebruik ergens ver achter in een kast terecht. Ik zou niemand die professioneel wil werken aanraden deze bril aan te schaffen.

BINOC VISION - model Binoc Falcon

Wat is de filosofie en waarmee onderscheidt dit merk zich?
BINOC VISION heeft een directe samenwerking met het optiekbedrijf Hooykaas Opticals in Doorn. De brillen worden in hun eigen atelier gemaakt. De bril is onderscheidend in prijs en zijn draadloze verlichting.

Werkwijze aanmeten en bestelling
Je gaat langs in de winkel en indien nodig doen ze een uitgebreid oogonderzoek. Zowel de pupilafstand als de werkafstand worden gemeten en je kunt kiezen voor een vergroting van 2.5x of 3.5x.De TTL-loepbrillen zijn standaard uitgevoerd met loepjes voorzien van werkafstand 42cm of 55cm. Op verzoek kunnen zij elke andere gewenste werkafstand in de loepen verwerken.

Kwaliteit loep/vergroting/helderheid/scherpte diepte/gezichtsveld/beslaan glazen
In eerste instantie kreeg ik een loepbril die qua werkafstand en convergentie uiteindelijk geen optimaal beeld gaf. Echter, het bedrijf hanteert - net als de andere fabrikanten - een proefperiode waarin de bril nog bijgesteld kan worden tot tevredenheid en in het uiterste geval zelfs een geld terug-garantie. Bij een tweede bezoek is de bril snel en adequaat naar wens aangepast. De werkafstand en scherpt-diepte waren nu zo dat ik in een goede ergonomische houding kon werken. De kwaliteit van het beeld is goed maar naar mijn idee niet zo goed als de duurdere modellen. De prijs/kwaliteit/ service is goed. Helemaal als je bedenkt dat de bril uiteindelijk de helft van de prijs is t.o.v. de duurdere modellen.

Draagcomfort/gewicht
Zeer goed! Je zou denken dat de accu die in het lampje verwerkt is het geheel misschien te zwaar zou maken, maar dat is niet het geval. Het draadloze lichtsysteem werkt voor het comfort zeer goed. We weten allemaal; hoe minder draden en snoeren in de tandheelkunde hoe beter. Het feit dat je dan af en toe de accu moet wisselen is niet vervelend. En voor mij weegt dat op tegen het grote voordeel van draadloos. Het is een Adidas montuur, gemaakt van een lichtgewicht soort kunststof. Niet zo stijf als de duurdere modellen. Het voelt allemaal iets meer plastic aan.

Ergonomie
Goed. De loepen staan in lijn met de kijkrichting doordat ze in een hoek staan in het glas en ook het Adidas frame is in zijn geheel door middel van de pootjes wat omlaag te inclineren. Uiteindelijk zit je dan rond de 40 graden inclinatie omlaag waar de andere brillen ook uit komen.

Verlichting/accu en duur van de accu
Het lampje gaat één uur mee en het duurt ongeveer één uur om het lampje op te laden. De bril wordt geleverd met twee lampjes, zodat je de hele dag kunt werken met licht. Het lampje kan aan of uit en heeft geen standen. De verlichtingsbundel zelf was niet overal even helder. In het midden zie je veel licht, waardoor je dus een klein zoekbundeltje krijgt. Ik vond het licht ook wat veel schitteren. Het is ook jammer dat de stand en lichtsterkte van het lampje niet in te stellen zijn zoals bij de duurdere modellen.

Service en garantie
Goed

Prijs
€1700,00 ex btw. Onderscheidend laag.

Onderhoud

Techniek en esthetiek van montuur

Eindconclusie
De prijs/ kwaliteit/ service verhouding is goed. Wat betreft de optiek en lichtsysteem vind ik de brillen van ExamVision en Optergo beter. Maar deze bril kost dan ook de helft van de prijs.

Merident Optergo

Wat is de filosofie en waarmee onderscheidt dit merk zich?
Vanuit het ergonomie concept ontwikkeld. Alle modellen van Merident Optergo werken met downward prisma techniek en zijn zo licht mogelijk in gewicht uitgevoerd.

Werkwijze aanmeten en bestelling
Je gaat langs in een van de zogenoemde kenniscentra in Nederland. In eerste instantie was ik bij een kenniscentrum in Zaandam, waar echter een optometrist zat met niet heel veel ervaring met tandartsen. Uiteindelijk ben ik bij Holsboer Optometrie in Arnhem geweest voor een uitgebreid oogonderzoek en het aanmeten van de bril. De bril is helemaal op maat gemaakt van pupilafstand, werkafstand, inclinatie.

Kwaliteit loep/vergroting/helderheid/scherpte diepte/gezichtsveld/beslaan glazen
Superhelder en inderdaad scherp van rand tot rand. Let op: dit is wel een Kepler-model die je dus eigenlijk niet een op een kunt vergelijken met de andere Galilei-loepsystemen.

Bij deze bril met een downward prisma zag ik geen kleurshifting. De andere Galilei-modellen van Merident Optergo die ik ook heb geprobeerd gaven echter allemaal wel kleurschifting bij mij. Zoals eerder vermeld kan de gevoeligheid voor deze kleurschifting per persoon verschillen

Draagcomfort/gewicht
Goed. De bril voelt licht aan. Het systeem van het lampje en koordje wegwerken is alleen niet zo fijn als bij de ExamVision bril. Voor de batterij van het lampje is er een soort draagharnas gemaakt dat je zou kunnen dragen. Er is over nagedacht, want je zou dan met je elle boog de accu kunnen bedienen. Ik vind dat draagsysteem er gek uitzien en draag de accu liever in mijn broekzak. Het is alleen jammer dat het kabeltje van de lamp daar net te kort voor is.

Ergonomie
De loepen zijn uitgerust met een Merident Optergo Keppler Pentaroof Hoeksysteem dat het beeld 15 graden naar beneden brengt voor een juiste zithouding. Ja, met dit systeem ben je per definitie ergonomischer bezig. Echter door de beeldverplaatsing duurt het langer voordat je gewend bent met deze bril te werken.

Verlichting/accu en duur van de accu
Goed. Het licht is ook dimbaar. Echter, niet zo’n mooie begrensde bundel als het lampje van ExamVision. De accu en lampje voelen een beetje ouderwets aan. Het dimmen van de lamp werkt door de knop ingedrukt te houden. Dat bedient niet zo fijn als dat je door middel van drukken kiest tussen verschillende standen lichtsterkte. Het lampje wordt ook net te warm. Als je de bril om je nek houdt en het lampje raakt vervolgens de binnenkant van je onderarm dan schrik je echt van de temperatuur.

Service en garantie
Niet beoordeeld

Prijs
rond de 3500 euro ex btw (met aanmetingskosten van 150 euro)

Onderhoud
Niet beoordeeld

Techniek en esthetiek van montuur
Merident Optergo heeft alleen keuze tussen verschillende kleurtjes en formaat van het montuur.

Eindconclusie
Ik heb een goede ervaring met het aanmeten en uitgebreide onderzoek bij Holsboer. De bril geeft een scherp en helder beeld. Door de downward prisma is dit per definitie de meest ergonomische bril. Bijkomend voordeel vond ik dat dit Keplar-model geen kleurschifting gaf. Het werken met een downward prisma vraagt wel veel meer gewenning. Door de beeldverplaatsing vond ik opkijken vermoeiender. 4-handed dentistry wordt dus nog belangrijker.

ExamVision

Wat is de filosofie en waarmee onderscheidt dit merk zich?
De dealer in Nederland voert dezelfde naam als de Deense fabrikant. Volledig custom. Verder is het merk onderscheidend in pupilafstand, inclinatie loepen en werkafstand.

Werkwijze aanmeten en bestelling
Voorafgaand krijg je uitgebreid een oogonderzoek en anamnese.

Kwaliteit loep/vergroting/helderheid/scherpte diepte/gezichtsveld/beslaan glazen
Zeer goed. De werkafstand is goed ingesteld. De scherptediepte verhouding ruim.

Draagcomfort/gewicht
Iets zwaarder maar het voelt allemaal erg degelijk!

Ergonomie
Optioneel met downward prisma, maar dat heb ik niet echt gemist aangezien je aan de loepen onder 45 graden inclinatie staan en de werkafstand goed is ingesteld geeft deze bril een goed comfortabel beeld. Voor echt lange mensen zou dit eventueel wel een optie zijn. Bij ExamVision heeft beeldkwaliteit de hoogste prioriteit. Daarom werken ze liever niet met downward prisma omdat dat kleurschifting zou kunnen geven.

Verlichting/accu en duur van de accu
Super en met drie standen. De hoogste stand gebruik ik bij endo’s. Voor de rest gebruik ik de laagste of middelste stand. Ik kan er een hele dag mee werken.

Service en garantie
Zeer goed. Het bedrijf komt op locatie langs en geeft veel persoonlijke aandacht.

Prijs
Rond de €3500,00 met licht

Onderhoud
Niet beoordeeld

Techniek en esthetiek van montuur
Een stijf titanium frame. De bril heeft veertjes in de pootjes. Dat vergemakkelijkt het op en afzetten, iets wat ik vaak doe op een dag. Dit systeem mis ik erg bij de rest van de bril fabrikanten.

Eindconclusie
Ik denk dat in Nederland dit een van de bekendste leveranciers van loepbrillen is. Hoewel ik wat huiverig was voor de marketing en bijkomende prijzen kan ik achteraf wel zeggen dat deze partij terecht marktleider is. Ze staan voor high end en high service. Het heeft de meest gepersonaliseerde aandacht, maar dat is allemaal ook in de prijs van vooral de opties terug te zien. Ze komen bij je langs voor het aanmeten van de bril en doen een uitgebreid oogonderzoek vooraf. Ze hebben hun marketing en hun service het beste op orde.

Pluspunten
De loepbril is degelijk en doordacht gebouwd. De pootjes van de bril hebben veertjes die naar buiten toe kunnen buigen. De koffer is heel netjes! Het lampje is supermooi met drie standen. De lichtbundel is mooi gebundeld en overal even sterk zonder dat het reflecteert. De bril is instelbaar in hoogte en voelt degelijk. De accu kun je in je zak stoppen en het draadje blijft onhandig, maar er is wel maximaal nagedacht om dit zo mooi mogelijk weg te werken. Het nekkoord is ook erg fijn en het lampje wordt niet warm.

Minpunten
Het lampje is niet draadloos.

Eindconclusie
Het product komt in een luxe aluminium koffer. Service, mode, luxe koffer, daar is het mij allemaal niet om te doen. Ik wilde de fijnste en kwalitatief beste bril. Onder de streep kan ik zeggen dat je bij ExamVision naar mijn mening het meeste waar voor je geld krijgt.

Evaluatie van werken met loepbrillen

Het werken met een loepbril is me erg goed bevallen. Ik had wel een gewenningsperiode nodig van een paar weken. Eerst zette ik de bril alleen af en toe op bij een controle. Daarna ging ik er steeds meer mee werken en na een tijd kon ik niet meer zonder. De communicatie met de patiënt vind ik wel een dingetje. Ik zet de bril vaak af als ik tussendoor iets moet bespreken. Daar zit dan gelijk ook een puntje van infectiepreventie. Dat doe je namelijk met je vieze handschoenen.

Een ander punt is dat je tijdens de behandeling minder totaaloverzicht hebt. Zonder loepbril kun je nog wel in een ooghoek zien hoe het met de patiënt gaat en signalen herkennen van discomfort. Nu zie je alleen nog maar de mond en mis je die signalen. De assistent moet dus meer letten op eventuele signalen van bijvoorbeeld ongemak bij een patiënt. Bij angstige kinderen gebruik ik de bril niet tijdens een behandeling, want het ziet er toch een beetje indrukwekkend uit.

Voordelen van werken met loep

Meer details
Mits goed aangemeten; positief voor je ergonomie
Meer licht
Je werk wordt er beter van!

Nadelen van werken met loep

Bij grote vergroting dwingt het tot een statische werkhouding en dus niet ergonomisch
Minder overzicht

De beste loepbril

Altijd leuk als de goedkoopste uiteindelijk de beste van de test blijkt te zijn. Helaas gaat dat hier niet op. Kwaliteit lijkt hand in hand te gaan met de prijs. De bril van ExamVision is de duurste maar is in mijn ogen ook echt de beste bril. Ik word altijd een beetje huiverig van al die service en kortingen. Dan denk ik al snel dat ik veel te veel betaal. En heel eerlijk had ik dat gevoel ook wel een beetje bij ExamVision.

Maar ik heb de unieke kans gekregen om vier loepbrillen naast elkaar te gebruiken. Het blijft natuurlijk voor een deel persoonlijk, maar ik vind de ExamVision bril uiteindelijk echt het fijnste werken en van de hoogste kwaliteit. Daarnaast was de service en kennis erg hoog.

Overall conclusie

Na een paar maanden werken met een loepbril zou ik niet meer zonder willen. Ik denk dat, mits goed aangemeten, het de enorme investering dubbel en dik waard is! Mijn houding is verbeterd en ik zie gewoon veel meer en makkelijker. Dat zal de kwaliteit van het werk verbeteren.

Discussie

Dit stuk is in overleg met de verschillende fabrikanten vervaardigd. Ik heb mij zoveel mogelijk verdiept in de materie door te praten met de verschillende fabrikanten, opticiens en optometristen. Door zelfstudie (zie literatuurlijst). In de praktijk heb ik verder nog een ergonoom een dag laten meekijken hoe ik werk. De afspraak met de fabrikanten was dat ik uiteindelijk vrij was om te schrijven wat ik zelf wilde. Eventueel zouden de fabrikanten achteraf nog kunnen reageren op mijn schrijven. Geen van de fabrikanten heeft dat uiteindelijk gedaan. Belangrijk om te weten is wel dat dit hele stuk uiteindelijk een verslag is van een subjectieve ervaring. Het zou mooi zijn als dit onderzoek verder wordt doorgezet en met behulp van exacte metingen er een meer objectief beeld gevormd kan worden. Zo zou je met meetapparatuur de kwaliteit van de optiek moeten kunnen meten. Klopt de vergroting? Klopt de werkafstand? Wat is de scherptediepte verhouding? Wat is de resolutie van het beeld? Is er kleurschifting? Is er sferische aberratie? Wat is het onderscheidend vermogen? Ik had helaas de tijd en meetapparatuur niet ter beschikking om op bovenstaande vragen objectief antwoord te kunnen geven. Bovendien waren de brillen allemaal net iets anders wat een één op één vergelijking moeilijk maakt.

Dit hele onderzoekje begon voor mij met de vraag waarom de prijsverschillen zo groot zijn tussen het groeiend aantal aanbieders van loepbrillen. En waarom Merident Optergo zo actief hun prisma systeem verkoopt en Exam Vision welke optioneel ook een prisma kan inbouwen dit in mijn geval niet actief verkoopt. Daarnaast had ik twijfels of je met inclinatie van de loepen alleen in de kijkrichting niet alsnog je nek of ogenbollen zou overbelasten. Ik kon mij zo voorstellen dat als je ogen de hele dag 40 graden omlaag zouden moeten kijken je kramp/ overbelasting zou kunnen krijgen. Voor mij persoonlijk is gebleken dat ik geen moeite had met dat laatste en dat het mij ook zonder het prisma systeem lukte om ergonomisch goed te zitten. Voor lange mensen kan dit anders zijn omdat daar de werkafstand langer is en dat maakt de kijkhoek omlaag ook weer kleiner. Daarnaast bleek ik helaas wel gevoelig voor de kleurschifting die je bij het werken met een prisma kan krijgen en dat was iets waar ik persoonlijk niet aan zou kunnen wennen. Door een prisma systeem verminder je per definitie je nek en oogbol inclinatie maar voor mij woog dit ergonomisch voordeel uiteindelijk niet op tegen de nadelen.

Daarna kwam het vergelijken van de fabrikanten onderling. Een makkelijk meetbaar aspect waar ik op het begin op focuste was gewicht. Dat kon ik makkelijk meten door de bril op een weegschaaltje te leggen. Echter in de praktijk merkte ik dat dit aspect uiteindelijk natuurlijk wel van belang is, maar draagcomfort is doorslaggevend. Als al het gewicht voorop je neus zit krijg je een bril die topzwaar is maar een goed koordsysteem om je hoofd kan alles weer goed maken. Dan komt het aspect ‘service’ en de verschillende fabrikanten/ dealers vinden zich hierin natuurlijk allemaal het beste en onderscheidend. Voor mij persoonlijk is het hele service/ marketing (kleurtje, verschillende montuurtjes, de koffie) allemaal mist die afleidt van het product. Fabrikanten die met kortingen gooien, de ander zwart maken of zichzelf als loepzuiver in de markt zetten; dat werkt bij mij in elk geval averechts. Service en kennis is belangrijk maar uiteindelijk ging het mij om het product. Ik zou nooit iemand aanraden een loepbril online te komen en ik geloof in het belang van een verkoper die kennis/verstand van ogen heeft. Bij alle leveranciers van op maat gemaakte brillen was er die kennis gelukkig en allemaal hadden ze de mogelijkheid om een algemeen oogonderzoek te doen maar ook uitgebreider denk aan oogboldruk metingen, netvliesonderzoek en zelfs zogenaamde OCT-scans. Helaas/logischerwijs spelen er klaarblijkelijk grote financiële belangen. Ik heb meerdere partijen gesproken en ook waarvan ik dacht dat zij toch wel degelijk onafhankelijk zouden moeten zijn, proef je dat ze een bepaald merk aanhangen.

Bezoek IDS (International Dental Show)

Ik heb in mijn speurtocht naar kennis over dit onderwerp ook de IDS in Keulen (wereldwijd de grootste vakbeurs op dentaal gebied) bezocht en met verschillende fabrikanten gesproken. Ik had hoge verwachtingen van Zeiss, maar dat was de grote tegenvaller. Het heeft duidelijk naast de pot gepist en de populariteit van de loepen niet zien aankomen. Andere partijen zijn in dat gat gesprongen en zijn ondertussen, terecht, grotere partijen geworden. De systemen van Zeiss zien eruit als de modellen die je opa gehad zou kunnen hebben. Te zwaar, flip-up, te grote vergrotingen en zelf instelbaar. Het was zelfs zo droevig gesteld dat het bedrijf een samenwerking is aangegaan met Bajohr, een dealer die naast de Zeiss-loepen ook veel brillen van Exam Vision en andere merken verkoopt. Om dan toch nog maar een graantje mee te kunnen pikken van het succes met loepbrillen.

Een verrassende nieuwkomer voor mij op de IDS was Univet. De brillen heb ik echter niet mee kunnen nemen in het onderzoek.

Literatuurlijst

Website UMCG gedeelte Ergonomisch werken:

NTvT - 6 thema documenten van Stichting Kennisplatform Ergonomie voor Mondzorg.

Website AEFLEX, Amber Denekamp, publicaties en blogs

Website BBO-ergo, Jacqueline Bos, publicaties en blogs

Website Dynamic Dentistry, youtube filmpjes

Website Herluf Skovsgaard

Website Exam Vision

Website Merident Optergo

Website Binoc Vision

Website dealer Hogies en Univet

Literatuur

Tandartsen en beroepsgerelateerde lawaaislechthorendheid
Visuele perceptie en gebruik van optische vergrotende hulpmiddelen, P. Derksen en J.A.J. Wouters
Substantial difference between declared and real magnification in medical loupes, Klaus W Neuhaus*, Philippe Perrin and Adrian Lussi
Article_prism_private_dentistry
Assessing and Utilizing Surgical Telescopes for the Ergonomic Practice of Dentistry An Interview with Dr. Lance Rucker Declination Angle as the Key Ergonomic Factor Key Factors for Ordering Custom Loupes: Part 1 & Are Your Loupes Supporting Your Healthy Neck Posture? In the School of ErgoPractice®, Part 2 B. J. Chang, PhD
Effects of prismatic glasses including optometric correction on head and neck kinematics, perceived exertion and comfort during dental work in the oral cavity e A randomised controlled intervention; A. Lindegård a,*, M. Gustafsson b, G.-Å. Hansson
PERIODONTAL MICROSURGERY – A REVIEW, Volume-7 | Issue-2 | February-2018 | ISSN No 2277 - 8179 | IF : 4.176 | IC Value : 93.98, INTERNATIONAL JOURNAL OF SCIENTIFIC RESEARCH
Opting to wear prismatic spectacles was associated with reduced neck pain in dental personnel: a longitudinal cohort studyAgneta Lindegård1*, Catarina Nordander2, Helene Jacobsson3 and Inger Arvidsson2
Effects of prismatic glasses including optometric correction on head and neck kinematics, perceived exertion and comfort during dental work in the oral cavity e A randomised controlled intervention, A. Lindegård a,*, M. Gustafsson b, G.-Å. Hansson

Wil jij ook in samenwerking met ons een artikel schrijven? Of heb je een verhaal om te delen? Neem dan contact met ons op via info@destartendetandarts.com!

12. Loupebril